Daha önceki yazım da araştırmanın ne olduğunu, günlük hayatımızda ne kadar doğru bir terim olarak kullandığımızı ve bilimsel araştırmanın tanımını yapmıştım.Şimdi ise araştırma türlerini ele almak ve nasıl bir araştırma yaptığımı göstermek istedim.
Araştırma türleri iki ayrı gruptan oluşuyor:
Amacına Göre Araştırma Türleri
1.Temel Araştırma:
Temel araştırma yani pure research. Herhangi bir özel uygulaması veya kullanımı olmayan, olgu ve gözlemlenebililr gerçeklerin temellerine ait yeni bilgiler edinmeyi amaçlayan deneye ve teoriye dayalı araştırmadır.
Bu araştırma tipinin temelinde felsefe vardır. Felsefeciler ve bilim insanları varoluşun temelinde yatan ilkeleri anlamaya çalışırlar. Aslında bir anlamda varoluş araştırmasıdır. Bu tip araştırmalar doğrudan günlük hayatımızı etkilemez. Bizler "temel bir araştırma yaptım" derken temel araştırmanın bu anlama geldiğini hiç düşünmeyiz.
Günlük hayatımızdaki etkisine örnek verecek olursak. Atomun yapısı ile ilgili olarak yapılan temel araştırmaların sonuçlarına dayanarak X ışınları, nükleer enerji ve silikon çipler ortaya çıkmış ve gündelik hayatımızı doğrudan etkilemektedir.
2.Uygulamalı Araştırma
Uygulamalı araştırma yani applied research. Uygulamada işlevsel gereksinimlere karşılık olacak ve iş görecek bilgilere ulaşmak amacıyla yapılan araştırmadır. Diğer bir tanımı ise bir dalında elde edilen temel bilgileri belirli özel durumlara uygulayarak bilgi edinme çalışmasıdır.
Uygulamalı araştırmaların konusu günlük hayatta karşılaşılan sorunlardır. Örnek: Küresel ısınmayı nasıl engelleriz? Çevre kirliliği problemini nasıl çözeriz?
3.Doğal Çevre ve Laboratuvar Araştırmaları
Bilimsel araştırmada esas olan olayların doğal ortamında araştırılmasıdır.Doğal ortamdan yapılan araştırmalar, olayların gerçek oluşum içerisinde, ya da doğal hayatta incelenmesine dayanır.Çoğu zaman bu doğal ortamı bulmak mümkün olmayacağından bu ortamlar yapay olarak oluşturulur. Yapay olarak oluşturulan bu ortamda ve denetlenebilir ortamda yapılan araştırmalara ise "laboratuvar araştırması" denir.
Bu araştırma türünde amaç neden-sonuç ilişkisini araştırmaktır.Oluşturulan yapay ortam koşuları ve değişkenler değiştirilerek sonuçlar elde edilir.Bu tür araştırmalar daha çok doğal bilimler için uygundur.
Örneğin anket,gözlem ve belgesel kaynaklara dayalı araştırmalar bu tür araştırmalardır.
4.Deneysel Araştırma
Deneysel araştırmada bir araştırma ortamı oluşturulur ve oluşturulan bu ortam içinde araştırmacı ilgili olduğu olay değişken ve etkenleri ayarlama, değiştirme ve kaldırma yolları ile istediği gibi kontrol eder. Deney yapan kişi birden fazla değişkene müdahale edebildiği için kontrol tamamen araştırmacıdadır.
Deneysel araştırma,dünyanın nedensellik kurallarına göre işlediğini var sayar. Bu araştırmanın amacı doğal çevre ve laboratuvar araştırmalarında kullanılan neden-sonuç kurallarını ortaya koymaktır.
Yöntemine Göre Araştırma Türleri
1.Tarihsel Araştırma
Geçmişte meydana gelen olay ve olguları veya bir durumun geçmişle olan ilişkisini incelemeyi yöntem olarak kullanan araştırmadır.Tarihsel araştırma; geçmişteki bir kurumu,birey veye olayı, doğru ve güvenilir kaynaklara dayanarak veri toplanması, verilerin analizi ve sonuçların açıklanması aşamaları ile açıklamayı amaçlar.
2.Betimsel Araştırmalar
Değişkenler arasındaki ilişki değiştirilmeden yapılan araştırmadır. Var olan durumu araştırmak esastır.Örneğin anket çalışmaları bu araştırma için esastır.
Çünkü betimleme, olayları, obje ve problemleri anlama ve anlatmada ilk aşamayı oluşturur.Böylece, onları iyi anlayabilme, Gruplayabilme olanağı sağlar.
3.Sonuç Çıkarıcı Araştırmalar
Sonuç çıkarıcı araştırmalarda amaç hipotezleri test etmek ve ilişkileri belirlemektir.Bunun için ihtiyaç duyuln bilgi net bir şekilde tanımlanır,araştırma süreci yapılandırılır, örneklem temsil gücü yüksek olsun diye büyük alınır. Elde edilen veriler nicel verilerdir.
Bu makale ile araştırma türlerini ele almaya gayret ettim umarım yaptığınız araştırmaların ne ile ilgili olduğunu ve nasıl yapılması gerektiğini fark etmişsinizdir.Bu makale üzerinde kullandığım bir kaç terimin anlamları hakkında da yazı yazacağım.Umarım faydalı olmuşumdur.
Yorumlar
Yorum Gönder